Kỳ 3: Đặt người lao động vào trung tâm
của chính sách phát triển

Chú trọng quan tâm, chăm lo đến lợi ích chính đáng, hợp pháp của mọi tầng lớp nhân dân, trong đó có giai cấp công nhân lao động, là xuất phát điểm của chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ta.

Trong khi các thế lực thù địch đang ra sức xuyên tạc cho rằng công nhân lao động đang bị “bỏ rơi”, “bơ vơ” chống chịu với cuộc sống bần cùng thì người đứng đầu Chính phủ đã liên tục có các buổi đối thoại với công nhân tại các địa phương có công nghiệp phát triển. Từ đó, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, đề xuất của công nhân và có những chính sách hỗ trợ quyết liệt, kịp thời.

Hàng loạt chính sách chăm lo cho người lao động

Trong các cuộc gặp gỡ, đối thoại với công nhân tại nhiều địa phương, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ luôn quan tâm, chăm lo đời sống và công việc của công nhân; đồng thời giải quyết vấn đề cơ chế, chính sách để bảo đảm quyền lợi của người lao động.

Trước diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19 đã và tác động, ảnh hưởng lớn đến sản xuất, kinh doanh và đời sống nhân dân, ngay từ năm 2021, Chính phủ quyết nghị thực hiện 12 chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch Covid-19(Nghị quyết 68/NQ-CP).

Trong đó có các chính sách nổi bật như:giảm mức đóng bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất;hỗ trợ đào tạo duy trì việc làm cho người lao động; hỗ trợ người lao động tạm hoãn hợp đồng lao động, nghỉ việc không hưởng lương; hỗ trợ người lao động chấm dứt hợp đồng lao động…Sau hơn 1 năm triển khai, Nghị quyết số 68/NQ-CP đã hỗ trợ kịp thời cho 36,4 triệu lao động, người dân, 394.440 đơn vị sử dụng lao động và 508.127 hộ kinh doanh với tổng số tiền là 45,6 ngàn tỷ đồng.

Tiếp đó, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị quyết số 116/NQ-CP ngày 24-9-2021 về chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 từ Quỹ bảo hiểm thất nghiệp.

Trong Nghị quyết 11/NQ-CP ngày 30-1-2022 về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội thì bảo đảm an sinh xã hội và hỗ trợ việc làm là nhóm nhiệm vụ đứng thứ hai. Theo đó, hỗ trợ 3 tháng tiền thuê nhà cho người lao động có quan hệ lao động, đang ở thuê, ở trọ, làm việc trong các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu vực kinh tế trọng điểm; trong đó mức hỗ trợ đối với người lao động quay trở lại thị trường lao động là 1 triệu đồng/tháng và người lao động đang làm việc trong các doanh nghiệp là 500 ngàn đồng/tháng. Tiếp tục rà soát, nghiên cứu, có chính sách hỗ trợ kịp thời cho người dân, người lao động có hoàn cảnh khó khăn do tác động của dịch bệnh.

Tại Đồng Nai - địa phương thu hút hơn 1,2 triệu công nhân lao động, các chính sách chăm lo đời sống cho người lao động được đặc biệt quan tâm. Đồng Nai là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về giải ngân chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động theo Quyết định số 08/2022/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Ước tính toàn tỉnh có 260.000 lao động được hưởng chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà với tổng số tiền hỗ trợ là gần 339 tỷ đồng.

Ngay đầu năm 2023, tình hình lao động - việc làm vẫn gặp khó khăn, UBND tỉnh Đồng Nai tiếp tục ban hành quyết định về việc chăm lo, hỗ trợ người lao động bị mất việc, tạm hoãn hợp đồng lao động do doanh nghiệp gặp khó khăn. Theo đó, những lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp, HTX ở Đồng Nai bị chấm dứt hợp đồng lao động hoặc tạm hoãn hợp đồng lao động từ 30 ngày liên tục trở lên được hỗ trợ một lần mức 1,5 triệu đồng/người...

Khẳng định vai trò không thể thay thế của tổ chức Công đoàn

Thông tin từ Tổng LĐLĐ Việt Nam cho biết, theo báo cáo của LĐLĐ các tỉnh, thành phố, Công đoàn ngành Trung ương, tính từ tháng 9-2022 đến hết tháng 1-2023 đã có khoảng 1.300 doanh nghiệp tại 50 tỉnh, thành phố gặp khó khăn, bị cắt, giảm đơn hàng nên phải giảm giờ làm của hơn 546 ngàn người lao động. Số lao động bị ảnh hưởng phần lớn ở các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, tập trung trong 3 ngành dệt may, giày da, chế biến gỗ; chủ yếu ở các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam như: TP.HCM, Long An, Tây Ninh, Đồng Nai, Bình Dương, An Giang... (chiếm 70% tổng số người lao động bị ảnh hưởng của toàn quốc).

Tuy nhiên, với sự chia sẻ của người lao động và nỗ lực tổ chức sản xuất, kinh doanh, chăm lo cho người lao động của doanh nghiệp nên tình hình tranh chấp lao động, ngừng việc tập thể trong phạm vi cả nước trước, trong và sau Tết Nguyên đán năm 2023 giảm so với Tết năm 2022. Khi tranh chấp, ngừng việc tập thể diễn ra, tổ chức Công đoàn đã chủ động phối hợp cùng với các cơ quan chức năng hỗ trợ các bên đối thoại, thương lượng, tìm biện pháp giải quyết. Với sự hỗ trợ của tổ chức Công đoàn và các cơ quan chức năng, trên tinh thần chia sẻ giữa người lao động và người sử dụng lao động để doanh nghiệp ổn định sản xuất nên không có vụ việc kéo dài, gây ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự.

Đặc biệt trong dịp Tết Nguyên đán 2023, đã có hơn 8,6 triệu lượt đoàn viên, người lao động được thụ hưởng các hoạt động chăm lo của tổ chức Công đoàn với tổng kinh phí hơn 6 ngàn tỷ đồng. Trong đó các hoạt động đều ưu tiên hướng về cơ sở, chăm lo cho đoàn viên, người lao động có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn…Những năm qua, Tổng LĐLĐ Việt Nam đã chỉ đạo các cấp Công đoàn tổ chức tốt chương trình Tết sum vầy tại các địa phương, đơn vị, tạo sức lan tỏa rộng khắp và thể hiện tình cảm của Đảng, Nhà nước đối với công nhân lao động. Riêng tại Đồng Nai, với phương châm “Tất cả đoàn viên, người lao động đều có Tết”, dịp Tết năm 2023, các cấp Công đoàn tỉnh Đồng Nai triển khai các hoạt động thiết thực nhằm chăm lo, hỗ trợ trên 850 ngàn công nhân lao động có hoàn cảnh khó khăn với số tiền khoảng 250 tỷ đồng.

Phát biểu kết luận tại buổi làm việc giữa Thường trực Tỉnh ủy Đồng Nai với Đảng đoàn LĐLĐ tỉnh vào ngày 6-2-2023, đồng chí Quản Minh Cường, Phó bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai nhấn mạnh, LĐLĐ tỉnhcó những cách làm rất cụ thể, rất sát với đời sống người lao động. Ví dụ Tết vừa qua, LĐLĐ tỉnh kịp thời kiến nghị đề xuất tỉnh hỗ trợ người lao động có hoàn cảnh khó khăn. Số tiền tuy không lớn nhưng với số lượng người lao động rất lớn thì tổng số tiền hỗ trợ từ ngân sách là rất lớn. Dù vậy, món quà Tết góp phần giúp cho người lao động trong ngày lễ, Tết vui hơn, để họ tin tưởng hơn vào đường lối lãnh đạo của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và vai trò của tổ chức Công đoàn được khẳng định.

Nỗ lực duy trì việc làm, ổn định đời sống công nhân

Bước sang năm 2023, đơn hàng của doanh nghiệp tiếp tục giảm, thiếu nguyên phụ liệu sản xuất khiến cho nhiều doanh nghiệp phải giảm giờ làm, cắt giảm lao động thay vì tuyển người như các năm trước. Thực trạng này đang xảy ra tại nhiều doanh nghiệp trên cả nước, trong đó có Đồng Nai.

Theo Liên đoàn LĐLĐ tỉnh Đồng Nai, trong tháng 3 đầu năm nay, trên địa bàn tỉnh có 3 doanh nghiệp phải cắt giảm trên 2 ngàn lao động do bị sụt giảm đơn hàng.Các doanh nghiệp này đều thực hiện đầy đủ theo quy định và có báo cáo với cơ quan quản lý nhà nước về các chế độ chính sách cho những lao động bị cắt giảm.

Vừa qua trên mạng xã hội cũng xuất hiện những thông tin sai lệch liên quan đến Công ty Taekwang MTC Vina(đóng tại Khu công nghiệp Loteco, TP.Biên Hòa, Đồng Nai) giải thể,cho gần 800 công nhân nghỉ việc khiến họ bất ngờ, bơ vơ. Tuy nhiên trên thực tế, doanh nghiệp này đã thỏa thuận, thống nhất hỗ trợ toàn bộ người lao động nửa tháng lương tương ứng cho mỗi năm làm việc tại công ty (tùy theo thâm niên làm việc) nhưng tối đa không quá 11 tháng lương. Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn hỗ trợ thêm cho mỗi lao động 14 triệu đồng. Trước đó, doanh nghiệp đã nhiều lần đối thoại với người lao động, đưa ra những thỏa thuận hỗ trợ hợp lý và hầu hết người lao động đều đồng tình.

Bên cạnh những doanh nghiệp thực hiện các thỏa thuận, cũng như quy định pháp luật về lao động thì trong bối cảnh khó khăn hiện nay một số doanh nghiệp vẫn nợ lương, bảo hiểm xã hội của công nhân, thậm chí có doanh nghiệp có chủ bỏ trốn khiến quyền lợi của công nhân bị ảnh hưởng nặng nề. Như vào đầu tháng 2-2023, hàng chục công nhân Công ty TNHH KNA Apparel Sourcing Việt Nam (H.Vĩnh Cửu) đã tới Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn tỉnh Đồng Nai nhờ hỗ trợ về việc công ty thu tiền công nhân nhưng không đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc theo quy định.Ban giám đốc công ty này đã bán công ty cho chủ đầu tư kháctrong khi vẫn còn nợ lương và các chế độ của 91 công nhân với số tiền hơn 291 triệu đồng và chưa giải quyết hồ sơ thôi việc cho 103 lao động.

Khi có phản ánh của công nhân, LĐLĐ tỉnh Đồng Nai đã chỉ đạo Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn tỉnh và phối hợp các sở, ban, ngành trong tỉnh để hỗ trợ và lên phương án giải quyết kịp thời các chính sách liên quan đến quyền lợi người lao động. LĐLĐ H.Vĩnh Cửu - nơi doanh nghiệp đóng chân và các cơ quan liên quan đã lập biên bản và yêu cầu phía công ty chi trả đủ lương và giải quyết hồ sơ thôi việc cho người lao động. Ngoài ra, BHXH tỉnh đã làm việc với công ty và gửi văn bản đôn đốc doanh nghiệp đóng BHXH cho người lao động. Theo đó, đến ngày 16-2-2023, công ty đã chuyển nộp số tiền 550 triệu đồng, còn nợ trên 200 triệu đồng sẽ trả dần mỗi tháng 20 triệu đồng cho đến khi hết nợ. Hiện BHXH tỉnh đang tiếp nhận hồ sơ và chốt sổ BHXH cho người lao động đã nghỉ việc theo đúng quy định.

Những doanh nghiệp ngành dệt may, gỗ, điện tử…trên địa bàn Đồng Nai gặp khó khăm về đơn hàng đang tổ chức cho NLĐ làm việc luân phiên trong tuần. Dù việc làm và thu nhập giảm, song nhìn chung công nhân lao động vẫn đang tích cực làm việc, học tập nâng cao tay nghề để đảm bảo cơ hội việc làm, quan hệ lao động tại doanh nghiệp ổn định và hài hòa. Chị Nguyễn Thị Hiền, công nhân làm việc lại KCN Biên Hòa 2 chia sẻ: “Hiện đơn hàng giảm, thu nhập của tôi cũng giảm so với trước song trong bối cảnh khó khăn chung hiện nay công nhân có việc làm, không thất nghiệp đã là may mắn. Do đó tôi vẫn cố gắng làm việc, tiết kiệm chi tiêu, cùng đồng hành với doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn này để chờ phục hồi, đảm bảo việc làm bền vững”.

Ngoài nỗ lực giữ việc làm cho NLĐ, việc triển khai các giải pháp hỗ trợ lao động mất việc làm, giúp ổn định đời sống cho NLĐ đang được tổ chức Công đoàn ở Đồng Nai đăc biệt quan tâm. Thực hiện Quyết định số 6696/QĐ-TLĐ của Tổng LĐLĐ Việt Nam về việc hỗ trợ đoàn viên, NLĐ bị giảm thời gian làm việc, chấm dứt hợp đồng lao động do doanh nghiệp bị cắt, giảm đơn hàng, LĐLĐ tỉnh đã thành lập tổ công tác rà soát, phê duyệt hỗ trợ đoàn viên, người lao động kịp thời. Đến nay, LĐLĐ tỉnh Đồng Nai đã xét duyệt hồ sơ để hỗ trợ cho hơn 11 ngàn lao động với tổng số tiền hơn 13 tỷ đồng. Trong đó, có 5,4 ngàn lao động bị giảm giờ làm, ngừng việc và 5,8 ngàn người lao động bị tạm hoãn hợp đồng lao động, nghỉ việc không hưởng lương.

Nguyễn Thị Thùy Trang, Lê Thị Phương Uyên

Báo Đồng Nai