Kiên định vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin là luận điểm cốt lõi trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Theo Người, vấn đề này có tầm quan trọng đặc biệt, là điều kiện quyết định dẫn tới thắng lợi trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam cũng như ở các nước. “Chủ nghĩa Lênin đối với chúng ta, những người cách mạng và nhân dân Việt Nam, không những là cái “cẩm nang” thần kỳ, không những là cái kim chỉ nam, mà còn là mặt trời soi sáng con đường chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản”.
1. Theo Hồ Chí Minh, kiên định là vững vàng, không thay đổi ý chí, niềm tin, là trung thành với chủ nghĩa Mác - Lênin cho dù gặp phải những khó khăn, vấp váp. Người khẳng định, kiên định trước hết là phải tin tưởng và trung thành với lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, vì đây là ngọn cờ lý luận để cho giai cấp công nhân và nhân dân lao động các nước thực hiện thành công sứ mệnh lịch sử của mình trong thực tiễn. “Để đoàn kết và lãnh đạo nhân dân, Đảng và Chính phủ có chủ trương, chính sách đúng dựa trên lý luận đúng nhất, lý luận Mác - Lênin; nhờ đó Cách mạng Tháng Tám thành công, kháng chiến của ta ngày một mạnh; vì vậy, ta tin tưởng vào lý luận ấy”.
Niềm tin với chủ nghĩa Mác - Lênin dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn, vì đó là lý luận đúng đắn, “kế thừa toàn bộ tinh hoa trong lịch sử tư tưởng nhân loại mà trực tiếp nhất là tư duy triết học của dân tộc Đức, tư duy quản trị xã hội của dân tộc Pháp, tư duy kinh tế của dân tộc Anh, tư duy tinh tế, nhân văn của dân tộc Nga”. Đồng thời, chủ nghĩa Mác - Lênin đúng là vì nó được chứng minh là đúng trong thực hành cách mạng giai cấp và cách mạng dân tộc.
Kiên định là không xa rời bản chất cũng như những nguyên lý căn bản của chủ nghĩa Mác – Lênin, là học tập tinh thần, những chân lý phổ biến của chủ nghĩa Mác - Lênin để áp dụng một cách sáng tạo vào hoàn cảnh thực tế của nước ta. Như vậy, theo Hồ Chí Minh, bản thân sự kiên định đã bao hàm bổ sung, phát triển, vận dụng sáng tạo trong điều kiện lịch sử cụ thể. Đó cũng chính là những lưu ý của các nhà sáng lập chủ nghĩa Mác - Lênin về việc vận dụng lý luận của các ông phải rất sáng tạo vào điều kiện lịch sử cụ thể. Theo Hồ Chí Minh, trên cơ sở nhận thức đúng đắn những nguyên lý căn bản của chủ nghĩa Mác – Lênin để dùng lập trường, quan điểm, phương pháp chủ nghĩa Mác - Lênin mà tổng kết những kinh nghiệm của Đảng ta, phân tích một cách đúng đắn những đặc điểm của nước ta, xác định những quy luật phát triển của cách mạng Việt Nam, định ra những đường lối, phương châm, bước đi cụ thể của cách mạng xã hội chủ nghĩa thích hợp với tình hình nước ta. Đồng thời, việc vận dụng chủ nghĩa Mác – Lênin phải chú ý đến điều kiện cụ thể của đất nước mỗi giai đoạn để có những điều chỉnh cho phù hợp.
Hồ Chí Minh cũng chỉ ra tính tất yếu cần phải phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin. Lý luận cách mạng không phải là giáo điều, nó là kim chỉ nam cho hành động cách mạng; và lý luận không phải là một cái gì cứng nhắc, nó đầy tính sáng tạo; lý luận luôn luôn cần được bổ sung bằng những kết luận mới rút ra từ trong thực tiễn sinh động. Những kinh nghiệm thành công của cách mạng Việt Nam đã đóng góp vào kho tàng lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin về cách mạng xã hội chủ nghĩa ở một nước trước đây là thuộc địa. Đồng thời, chỉ có sự lãnh đạo của một đảng biết vận dụng một cách sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước mình thì mới có thể đưa cách mạng giải phóng dân tộc đến thắng lợi và cách mạng xã hội chủ nghĩa đến thành công.
2. Soi rọi vào thực tiễn cách mạng càng cho thấy thấy tính đúng đắn trong quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bất kỳ ở đâu và khi nào chúng ta nhận thức và vận dụng sai chủ nghĩa Mác - Lênin thì khi đó sẽ có những vấp váp, khó khăn. Ngược lại, khi chúng ta nhận thức đúng, kiên định và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin thì trong thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội sẽ giành được thắng lợi, mang lại cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc cho nhân dân.
Thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng ta khẳng định rõ yêu cầu trong bất kỳ điều kiện và tình huống nào cũng phải kiên định và vận dụng sáng tạo, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Đảng ta khẳng định: “Điều kiện quyết định bảo đảm cho thắng lợi của sự nghiệp đổi mới là những người cộng sản nắm vững bản chất cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, kết hợp đúng đắn những nguyên lý phổ biến vào điều kiện cụ thể của mỗi nước, tìm ra những hình thức, phương pháp và bước đi thích hợp để thực hiện những mục tiêu xã hội chủ nghĩa. Vận dụng nguyên lý một cách máy móc, thiếu sáng tạo, áp dụng rập khuôn kinh nghiệm nước ngoài, hoặc “sáng tạo” đi tới xa rời những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin đều là những khuynh hướng sai lầm, đưa đến những tác hại rất lớn cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, cho sự nghiệp đổi mới”.
Trung thành với chủ nghĩa Mác - Lênin có nghĩa là nắm vững bản chất cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, vận dụng một cách đúng đắn, thích hợp với điều kiện nước ta, góp phần phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin một cách sáng tạo. Công cuộc Đổi mới do Đảng lãnh đạo từ năm 1986 đến nay không phải là xa rời mà là nhận thức đúng, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lấy đó làm nền tảng tư tưởng của Đảng và kim chỉ nam cho hành động cách mạng.
Chính nhờ sự kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam nên chúng ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay. Đồng thời, kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh chính là cách bảo vệ tốt nhất nền tảng tư tưởng của Đảng, là cách đấu tranh tốt nhất trước các quan điểm sai trái, thù địch xuyên tạc cho rằng chủ nghĩa Mác – Lênin “đã lỗi thời”, “đã bị bác bỏ ngay trên chính quê hương của nó”. Thông qua đó, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào nền tảng tư tưởng, vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Việt Nam.
Kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin đòi hỏi phải giải quyết tốt mối quan hệ giữa kiên định và vận dụng, phát triển. Nếu không kiên định thì phát triển sáng tạo sẽ dễ chệch hướng, mất lập trường, không có nguyên tắc, tùy tiện, không khoa học nhưng cũng không bảo thủ, trì trệ, cố chấp, coi chủ nghĩa Mác - Lênin là “kinh thánh” hay quá câu nệ vào từng câu chữ. Vận dụng, bổ sung phát triển để tiếp tục khẳng định, làm giàu thêm bản chất, linh hồn sống, những nguyên lý của chủ nghĩa Mác – Lênin, trên tinh thần và những chân lý phổ biến của chủ nghĩa này để tránh việc xa rời, mất tính nguyên tắc.
Kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin đòi hỏi Đảng ta phải không ngừng phát triển lý luận, tiếp tục đi sâu nghiên cứu những nội dung cốt lõi của chủ nghĩa Mác - Lênin, soi rọi với thực tiễn hiện nay để chỉ ra những gì còn nguyên giá trị, cần tiếp tục kế thừa, vận dụng, những nội dung không còn phù hợp cần bổ sung, hoàn thiện. Không ngừng tổng kết thực tiễn, bổ sung những vấn đề lý luận mới mà thực tiễn đang đòi hỏi, làm rõ hơn mô hình và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Tiếp thu, bổ sung một cách có chọn lọc trên tinh thần phê phán và sáng tạo những thành tựu mới nhất về tư tưởng và khoa học để chủ nghĩa để học thuyết của chúng ta luôn luôn tươi mới, mang hơi thở của thời đại, không rơi vào xơ cứng, trì trệ, lạc hậu so với cuộc sống”.
Kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là vấn đề có tính sống còn, quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam./.
(Theo TS Hà Thị Thùy Dương, Nguyễn Văn Trung, Tạp chí lý luận chính trị điện tử, ngày 3/2/2023)
